Długotrwałe przebywanie na słońcu, szczególnie bez ochrony SPF, wiąże się z niemiłymi konsekwencjami. Skóra swędzi po opalaniu, czasem nawet piecze, a podrażnienia stają dokuczliwe szczególnie wieczorem. Dlaczego tak się dzieje? Poznaj odpowiedź na nurtujące Cię pytanie.
Auć! Moja skóra piecze po opalaniu
Słońce potrzebuje jedynie 15 minut, by spowodować rumień na skórze (za efekt ten jest przede wszystkim odpowiedzialne promieniowanie UVB). Czas ten jest określany minimalną dawką rumieniową (MED) [1]. Jeżeli często wystawiasz swoją skórę na słońce, szczególnie w godzinach jego największej aktywności (11-15), musisz liczyć się z poważnymi konsekwencjami. Po przebywaniu na słońcu bez odpowiedniej ochrony SPF mogą pojawić się oparzenia słoneczne. Z początku możesz ich nie odczuć – dadzą o sobie znać wieczorem, najintensywniej wtedy, gdy będziesz brać ciepły prysznic.
Swędzenie skóry po opalaniu – najczęstsze przyczyny
Skóra może Cię swędzieć po opalaniu, a niekiedy też piec, z kilku istotnych powodów. Jednymi z konkretniejszych przyczyn są wspomniane już oparzenia słoneczne. Pamiętaj, że w trakcie opalania Twoja skóra jest stale narażona na promieniowanie ultrafioletowe (UV). Co więcej, żaden krem SPF nie chroni jej przed nim w 100%. Promienie UV doprowadzają do uszkodzenia komórek naskórka i mogą wywoływać stany zapalne, które możesz odczuwać jako swędzenie i pieczenie.
W skrajnych przypadkach, kiedy zbyt długo eksponujesz skórę na słońce i jednocześnie nie chronisz jej za pomocą kosmetyków z filtrami, może dochodzić do pojawienia się zaczerwienień, bolesności tkanki, a nawet pęcherzy. Pieczeniu i swędzeniu może też wówczas towarzyszyć uczucie gorąca. Staraj się więc chronić skórę przed promieniowaniem UV, by uniknąć nieprzyjemnych konsekwencji. Łagodne oparzenia słoneczne zazwyczaj powodują jedynie kilkudniowy dyskomfort, silniejsze – mogą być bardzo bolesne i uciążliwe w codzienności, a przy tym niezwykle groźne. Brak ochrony naskórka przed słońcem to także otwarta droga do nadprodukcji wolnych rodników uszkadzających strukturę tkanki skórnej oraz przyspieszających jej starzenie się oraz do tworzenia się komórek nowotworowych.
Uwaga! W przypadku wystąpienia jakichkolwiek niepokojących objawów lub trudności w ukojeniu stanów zapalnych skóry po ekspozycji na słońce, zawsze warto skonsultować się z lekarzem.
Inną przyczyną swędzenia skóry po opalaniu może być jej nadmierne przesuszenie. Długotrwałe wystawienie naskórka na słońce i ciepło może prowadzić do odwodnienia jej komórek. Pod wpływem czynników zewnętrznych w szybkim czasie tracą cenną wilgoć. A gdy skóra jest silnie przesuszona, łuszczy się i swędzi.
Sprawdź też
Hell’s itch – piekielne swędzenie skóry po opalaniu
Powód intensywnego i dokuczliwego swędzenia skóry po opalaniu dającego wrażenie przeszywającego, kłującego bólu, który w literaturze naukowej zwie się „hell’s itch”, czyli „piekielne swędzenie / piekielny świąd”, nie jest do końca wyjaśniony z medycznego punktu widzenia. Analizy tego zagadnienia podjął się w 2018 roku student Adrian J. Wilder-Smith. Opisał „hell’s itch” jako palący piekący ból skóry, drażniący, doprowadzający niemal do szaleństwa. Niewyobrażalnie bolesne swędzenie występuje po około 48 godzinach od wystąpienia oparzenia słonecznego i głównie dotyczy osób o jasnej karnacji.
Objawy „hell’s itch” pojawiają się falami, po to, by po kolejnych 48 godzinach zniknąć i przemienić się w nadmierne łuszczenie się skóry. Wilder-Smith zauważył, że po oparzeniu słonecznym, podczas którego występują dolegliwości bólowe, organizm uwalnia bradykininę[2], czyli neurohormon tkanki. Hormon ten może działać drażniąco na zakończenia nerwowe, przez co powstaje uczucie piekącego i swędzącego bólu.
Inne mniej popularne przyczyny swędzenia skóry po ekspozycji na słońce
Dlaczego jeszcze skóra swędzi po opalaniu? Jedną z możliwości jest po prostu… alergia na słońce. Fotouczulenie, znane jako fotodermatoza, (np. pokrzywka słoneczna), może objawiać się na skórze w postaci czerwonych i jaśniejszych plamek, grudek, krostek, pęcherzyków i rumieni. No i oczywiście często towarzyszy im swędzenie. Reakcje fotoalergiczne zwykle znikają po dość szybkim czasie. Zwracaj uwagę na to, co spożywasz i co stosujesz w pielęgnacji, szczególnie latem. Niektóre związki mogą uwrażliwiać skórę na słońce lub są fotouczulające (np. ekstrakt z dziurawca).
Pozostałe przyczyny swędzenia skóry po opalaniu:
- uczulenie na jakiś składnik kremu przeciwsłonecznego (niekoniecznie filtru) – skóra może zareagować swędzeniem na formułę używanego produktu. Niektóre filtry chemiczne mogą powodować kontaktowe alergie skórne. Dotyczy to jednak mniej niż 1% ludzi;
- alergia na składnik kremu lub olejku do opalania – mogą one być bogate w ekstrakty roślinne. Niekiedy składniki te wykazują potencjał uczulający. Podczas opalania unikaj stosowania olejków eterycznych, szczególnie z cytrusów, ponieważ mogą zwiększać wrażliwość skóry na słońce;
- choroby skóry – wystawianie ciała na słońce może zaogniać objawy niektórych chorób skórnych, np. AZS;
- ukąszenia owadów – przebywając na świeżym powietrzu, musisz liczyć się z tym, że Twoje ciało jest narażone nie tylko na promienie UV, lecz także ugryzienia owadów – komarów, meszek czy gzów – których ukąszenia bywają swędzące i niekiedy bolesne.
Jak długo swędzi skóra po opalaniu?
Czas, przez jaki skóra swędzi po opalaniu, może się różnić w zależności od wielu czynników, takich jak indywidualna wrażliwość skóry, stopień oparzenia słonecznego, reakcje alergiczne itp. W większości przypadków lekkie swędzenie i pieczenie skóry mogą ustępować w ciągu kilku dni lub tygodni.
Jednak w przypadku poważniejszego oparzenia słonecznego lub wystąpienia innych stanów zapalnych skóry, takich jak fotoalergie, silne stany zapalne lub infekcje, swędzenie może utrzymywać się dłużej i wymagać bardziej intensywnego leczenia.
Swędząca skóra po opalaniu? Sprawdź domowe sposoby, które ją ukoją
Jeżeli doświadczasz bolesności skóry, możesz sięgnąć po środek przeciwbólowy z paracetamolem lub ibuprofenem (zgodnie z zaleceniami na ulotce!) i/lub lek przeciwhistaminowy.
Swędzenie skóry po opalaniu mogą ukoić:
- chłodny kompres – wilgotny ręcznik przyłóż w swędzącym miejscu oparzenia;
- maślanka, zsiadłe mleko lub kefir;
- silnie nawilżające kosmetyki zawierające alantoinę, pantenol, bisabolol, aloes, moczniki/lub glicerynę – składniki te działają nawadniająco, kojącą, a niektóre z nich także przeciwzapalnie;
- owsianka lub letnia kąpiel z dodatkiem dużej ilości płatków owsianych;
- starty ogórek na podrażnione miejsca;
- kąpiel w letniej wodzie z dodatkiem 2 litrów mleka, miodu i oliwy.
Przez kilka pierwszych dni staraj się używać kosmetyków bez sztucznych barwników i aromatów, olejków eterycznych i innych składników o wysokim potencjale drażniącym i alergennym. Przez chwilę zrezygnuj też z preparatów z retinolem i kwasem salicylowym – możesz do nich wrócić, gdy nieprzyjemne objawy znikną. Szukaj za to w formule stosowanych kosmetyków emolientów – tłuszczów roślinnych, alkoholi tłuszczowych, lipidów, które zatrzymają wilgoć w komórkach tkanki skórnej. Po kilku dniach, kiedy swędzenie znacznie osłabnie, możesz wykonać peeling skóry. Zabieg ten wspomoże i przyspieszy regenerację uszkodzonego słońcem naskórka.
Tego nie rób, gdy swędzi Cię skóra po opalaniu:
- nie stosuj żeli do mycia ciała z silnymi detergentami jak SLS czy SLES – mogą nadmiernie przesuszyć skórę i podrażnić ją;
- nie bierz gorących kąpieli;
- po umyciu się nie trzyj skóry ręcznikiem, a łagodnie ją oklepuj;
- nie drap się – powstrzymaj się przed tym, choćby Cię to mocno kusiło.
Należy pamiętać o ochronie skóry przed nadmiernym działaniem promieniowania słonecznego poprzez stosowanie kremów z filtrem UV, poszukiwanie cienia i noszenie odpowiedniego ubrania ochronnego (nie zapominaj o nakryciu głowy i okularach przeciwsłonecznych). Jeśli występuje nasilone oparzenie słoneczne lub utrzymujące się swędzenie i pieczenie, a szczególnie ból, najlepiej skonsultuj się z lekarzem w celu uzyskania odpowiednich porad i leczenia.
[1] Węgłowska J., Milewska A., Pozytywne i negatywne skutki promieniowania słonecznego, Postępy Kosmetologii 2/2011, vol. 2
[2] Adrian J Wilder-Smith, BMS, Piekielne swędzenie spowodowane oparzeniami słonecznymi, Journal of Travel Medicine , tom 26, wydanie 1, 2019, tay124, https://doi.org/10.1093/jtm/tay124
